www-somalia.com

Akwụkwọ I: Ihe Nketa nke Apụ

Saga: Isi nke 1: Ụbọchị Anyanwụ Nwụrụ Anwụ

Anyanwụ bụ nkwa. Mgbe Deeqa dị afọ itoolu, ọ maara nke a dịka ọ maara ụda aha nke ya. Ọ bụ nkwa nke ọkụ n'elu ala a kpara akpa nke ogige ha, nkwa nke ịchụ ngwere ruo mgbe ọdụ ha ga-agbaji, nkwa na ụwa sara mbara ma na-enwu gbaa ma bụrụkwa nke ya.

N'ụtụtụ a, nkwa ahụ dị iche. O bukwuru ibu, dịkwa mkpa karịa. Anyanwụ yiri ka ọ na-enwu naanị maka ya. Nne ya, Amina, akpọtere ya tupu oke ọkpa akwawa, aka ya dị nro karịa ka ọ na-adị, olu ya bụ obere mkpọtụ dị ụtọ. E nwere ịsa ahụ pụrụ iche e ji mmiri e tinyere alaka osisi acacia mee, bụ emume nke na-asachapụghị naanị ájá ụnyahụ, kama o yiri, o sachapụrụ oge ọ bụ nwata.

E yikwasịrị ya guntiino ọhụrụ, ákwà na-acha odo odo na ọlaedo nke na-enwu gbaa nke yiri ihe okenye n'ahụ ya. Ọ na-akọ ya ntakịrị n'ubu ya, ọ bụ mkpakọ dị ụtọ, dị mkpa.

“Taa ị ghọrọla nwanyị, Deeqa m,” Amina gbanyere ya ntị, anya ya na-enwu na ìhè dị ịtụnanya, nke siri ike nke Deeqa chere na ọ bụ naanị nganga. “Taa bụ ụbọchị emume.”

Emume. Okwu ahụ dị ka ụtọ mmanụ aṅụ na mkpụrụ osisi n'ire ya. Ọ pụtara nnabata. Ọ pụtara na ọ dị mma. O guzoro ọtọ, gbasaa obi ya, soro nne ya pụọ n'ogige, dịka obere eze nwanyị nwere okpueze ìhè anyanwụ a gbazitere agbazite. Ụmụ nwanyị ndị ọzọ nọ n'ogige ahụ zukọrọ, olu ha dịka mmiri iyi nke otuto. Ha metụrụ ntutu isi ya, uwe ọhụrụ ya, ihu ọchị ha sara mbara ma na-enwu gbaa. N'otu akụkụ ogige ahụ, Deeqa hụrụ nne nne ya, nwanyị ihu ya bụ maapụ mara mma nke ahịrị, na-elekọta ite mmiri na-esi ọkụ.

Ọ hụkwara nwanne ya nwanyị nke obere, Asha dị afọ asatọ, ka ọ na-elepụ anya n'azụ ọnụ ụzọ, isi aka ya dị n'ọnụ ya, anya ya meghere na ihe ijuanya nke nwatakịrị n'ebe ihe nkiri ahụ dị. Deeqa feere ya aka n'ụdị eze, nke okenye.

Nganga ahụ buuru ya ruo n'ụlọ nne nne ya. Mana oge ọ gafere n'ọnụ ụzọ, anyanwụ lara.

Ikuku dị n'ime ụlọ ahụ kpọrọ nkụ ma na-akpagbu ume, ọ bụ blanket e ji isi ísì ụtọ na-ere ọkụ, ahịhịa e siri esi, na ihe ọzọ kpaa—ihe dị nkọ ma dị oyi, dịka nkume si n'ala olulu mmiri. Ihu ọchị nke nne ya na ụmụ nne nne ya soro ya banye, mana ọchị ahụ eruteghị n'anya ha ọzọ. Ha bụ ihe mkpuchi, ihu ha jikọrọ na ọrụ dị egwu, dị nsọ.

N'etiti ụlọ ahụ ka Gudda, agadi nwanyị na-ebị úgwù n'obodo ahụ nọ. Ihu ya gbakọrọ karịa nke nne nne ya, mana enweghị ịdị nro na ya, naanị nnukwu ikike a na-apụghị ịkwagharị. N'akụkụ ya, n'elu obere ute ochie, e nwere ngwugwu ákwà. Ihe gbubara n'ime ya.

Ụtọ mmanụ aṅụ nke emume ghọrọ ntụ n'ọnụ Deeqa. Ụjọ dị oyi gbagoro n'ọkpụkpụ azụ ya. Nke a abụghị oriri. Nke a bụ ihe ọzọ.

“Mama?” o gbanyere ntị, na-atụgharị, mana aka nne ya, nke dị nro oge gara aga, jigidesiri ya ike n'ubu ya. Ụmụ nwanyị ndị ọzọ bịara nso, ahụ ha ghọrọ mgbidi dị nro, a na-apụghị ịgbapụ.

“Ọ bụ maka ịdị ọcha gị, nwa m,” nne nne ya kwuru, olu ya abụghịzi olu okpomọkụ na-akọ akụkọ, kama ọ bụ abụ dị larịị, nke emume. “Ọ bụ iji mee ka ị dị ọcha. Iji mee ka i kwesị.”

Okwu ndị ahụ enweghị isi. Ajụjụ ya ghọrọ mkpesa, mgbe ahụ, ọ ghọrọ mkpu ka ha tọgbọrọ ya n'elu ute. Aka ndị ọ tụkwasịrị obi na ndụ ya niile, ogwe aka ndị jidere ya mgbe ọ dara, bụzi agbụ ndị kegidere ahụ ya na-agba mgba n'ala. Mkpu ya malitere, n'ụda dị elu ma dị nkọ, mana olu ụmụ nwanyị na-ebili elu loro ya, abụ ha bụ ebili mmiri na-akwụsịghị akwụsị nke na-akụ ụjọ ya, na-emikpu ya, na-ehichapụ ya.

Ọ tụgharịrị isi ya, ntì ya na-akọ n'elu ute ahụ siri ike, ma n'otu oge na-ere ọkụ, ọ hụrụ ọnụ ụzọ. N'ime ya ka ihu Asha dị, ọ bụghịzi na ihe ijuanya, kama ọ bụ ihe mkpuchi dị ọcha nke ụjọ, anya ya bụ olulu mmiri abụọ gbara ọchịchịrị na-egosipụta ihe nkiri ọ na-apụghị ịghọta mana ọ maara, site n'ike okike nke nwatakịrị, na ọ bụ mmetọ.

Mgbe ahụ Gudda bịakwasịrị ya. Deeqa hụkwara ihe na-egbuke egbuke ọzọ, obere mma a gbagọrọ agbagọ nke ejidere n'etiti mkpịsị aka ndị maara ọrụ. Ọ nụrụ mmetụ oyi nke ihe mmiri mmiri n'etiti ụkwụ ya, mgbe ahụ, ihe mgbu zuru oke, nke na-eme ka anya kpuo ìsì, nke na-enweghị ọdịdị ma ọ bụ ụda. Ọ bụghị mgbubi. Ọ bụ mbibi. Anyanwụ anwụghị naanị n'elu igwe; a gbanyụrụ ya n'ụwa niile. Ụwa ya, ahụ ya, onwe ya, ka a dọwara ụzọ abụọ site n'otu ahịrị dị ọkụ, na-acha ọcha nke ihe mgbu.

Mgbe ọ matara onwe ya, ọ bụ n'ụwa nke mgbede na-akụ. Ọ laghachiri n'ụlọ nke ya, ụkpụrụ ndị a maara nke ọma n'elu mgbidi a kpara akpa bụ ihe ọjọọ nke ndụ nkịtị e zuru ya. A kegidere ụkwụ ya abụọ site na nkwonkwo ụkwụ ruo n'apata ụkwụ ya na ibe ákwà, na-ekegide ya n'ụlọ mkpọrọ nke anụ ahụ ya. Ọkụ na-ere n'etiti ụkwụ ya, ihe mgbu na-adịghị akwụsị akwụsị, nke na-akụ na mkpụkpu obi ya ọ bụla.

Ka oge na-aga, site na ahụ ọkụ, ọ hụrụ ihu nne ya, anya ya juru na ebere nke yiri aghụghọ ọzọ. Amina nyere ya mmiri, metụ ya n'egedege ihu, gbanyere ya ntị na ihe mgbu ahụ ga-agabiga, na o nwere obi ike, na ugbu a ọ zuru oke.

Mana Deeqa maara eziokwu ahụ. O zughị oke. A kụrisịrị ya. Ma n'ime oghere gbara ọchịchịrị, nke gbara nkịtị ebe anyanwụ na-adịbu, otu ajụjụ dị oyi malitere ito, ajụjụ ọ na-agaghị anwa anwa jụọ n'olu dara ụda mana ọ ga-ebu n'ime ọkpụkpụ ya ruo mgbe ndụ ya gwụrụ: Gịnị kpatara?

Nkwurịta Okwu, Isi nke 1: Nnyocha nke Mpụ ahụ

Nkeji 1.1: Karịrị Omenala: Ịkpọ Mpụ ahụ Aha

Ihe mere Deeqa n'ime ụlọ ahụ abụghị "omume ọdịnala." Ọ bụghị "emume ntozu," "omenala," ma ọ bụ "ọdịnala." Iji asụsụ agụmakwụkwọ, nke na-anọpụ iche dị otú a bụ ịghọ onye so mee ihe ụgha ahụ. Ọ bụ ime ka omume obi ọjọọ yie ihe ziri ezi ma nye ya nkwado ọ na-ekwesịghị. Ka anyị kwuo hoo haa. Ka anyị ghara ikwe.

Ihe mere Deeqa bụ mmegbu nwatakịrị.
Ọ bụ mwakpo jọgburu onwe ya e ji ngwa agha na-egbu egbu mee.
Ọ bụ ịta ahụhụ.

A maara omume a na sayensị dịka Ibi Úgwù Ụmụ Nwanyị (FGM). Òtù Ahụ Ike Ụwa (WHO) kọwara ya dịka "usoro niile metụtara iwepụ akụkụ ma ọ bụ kpamkpam nke akụkụ ahụ nwanyị dị n'èzí, ma ọ bụ mmerụ ahụ ọzọ n'akụkụ ahụ nwanyị maka ebumnuche na-abụghị nke ahụ ike." A kewara ya ụzọ anọ, site na iwepụ mkpuchi klitoris (Ụdị nke I) ruo n'ụdị kachasị njọ, infibulation (Ụdị nke III), nke metụtara iwepụ klitoris na labia ma dụkọta ọnyá ahụ—usoro ahụ Deeqa na ọtụtụ ụmụ agbọghọ Somalia na-atachi obi ya.

Mana asụsụ sayensị a, n'agbanyeghị na ọ dị mkpa, ezughịkwa. O gosipụtaghị ebumnuche na eziokwu ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke omume ahụ.

FGM bụ mpụ nke ike. Ọ bụ omume a kpachapụrụ anya mee nke ime ihe ike dabeere na nwoke na nwanyị e mere iji gbanwee ahụ nwa agbọghọ kpamkpam iji chịkwaa ọdịnihu ya, mmekọahụ ya, na akụ na ụba ọha ya. Ọ bụ usoro ọchịchị nwoke nke egosipụtara n'anụ ahụ na n'ọbara. Mma Gudda abụghị naanị ngwá ọrụ ọdịnala; ọ bụ ngwá ọrụ nke usoro ọha na ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke na-achọ ka a chịkwaa ụmụ nwanyị dịka ụgwọ nnabata ya.

Mgbe gọọmentị na-echebeghị ụmụ amaala ya pụọ na mwakpo, ọ bụ nleghara anya. Mgbe ọ na-echebeghị ụmụ ya pụọ na ịta ahụhụ, ọ dara na omume. Iwu Oge Nchere nke Somalia na-akpọ FGM n'ụzọ doro anya "otu ihe na ịta ahụhụ" ma machibido ya, mana omume a na-aga n'ihu n'ebe niile n'enweghị ntaramahụhụ ọ bụla. Nke a abụghị nleghara anya n'iwu. Ọ bụ ọdịda jọgburu onwe ya nke ọrụ kachasị mkpa nke steeti. Mkpu ọ bụla mgbidi ụlọ loro bụ ebubo megide gọọmentị nke họọrọla ileghara anya, nke na-eji afọ ojuju nke ndị na-ejide ike ọdịnala kpọrọ karịa iguzosi ike nke ahụ nke ọkara ndị bi na ya.

Ya mere, anyị ga-ebido site n'iwepụ okwu ndị na-eme ka ihe dị nro. Ịlụ ọgụ megide FGM abụghị mkparịta ụka n'etiti ọdịnala dị iche iche. Ọ bụ ịlụ ọgụ megide mpụ. Deeqa abụghị onye sonyere n'ọdịnala; ọ bụ onye mwakpo obi ọjọọ metụtara, nke ndị ọ hụrụ n'anya mere n'okpuru nrụgide nke usoro ọha obi ọjọọ, ma steeti kwadoro ya site n'ịgbachi nkịtị. Ruo mgbe anyị kpọrọ ya aha ya, anyị agaghị enwe olileanya ịkwatu ya.

Nkeji 1.2: Ahụ Ndọrọ Ndọrọ Ọchịchị: Gịnị Mere Ahụ Ya?

Gịnị mere ahụ Deeqa, ọ bụghị nke nwanne ya nwoke, ka a họọrọ maka emume "ịdị ọcha" a? Gịnị mere ahụ nwanyị, n'ọtụtụ ọdịnala, ji aghọ ebe agha maka nsọpụrụ, ọdịnala, na nchịkwa ọha? Ịza nke a bụ ịghọta isi ndọrọ ndọrọ ọchịchị nke FGM.

Omume a gbanyere mkpọrọgwụ n'otu nchegbu siri ike nke ọchịchị nwoke: ụjọ nke mmekọahụ nwanyị a na-achịkwaghị.

N'ime usoro e wuru n'elu ahịrị doro anya nke ihe nketa nwoke, nnwere onwe mmekọahụ nke nwanyị bụ ihe iyi egwu kpọmkwem. A ga-enwerịrị nkwenye n'onye bụ nna. A ga-ekwerịrị nkwa maka usoro ọmụmụ. Ya mere, ahụ nwanyị abụghị nke ya; ọ bụ ihe onwunwe nke nna ya, di ya, ebo ya. Ọ bụ ihe e ji agbasa usoro ọmụmụ nwoke, ma a ga-amanyerịrị ịdị ọcha ya n'ụzọ anụ ahụ, n'ụzọ obi ọjọọ.

FGM bụ ngosipụta kachasị kpọmkwem ma na-ebibi ihe nke nchịkwa a. Ọ bụ mwakpo atọ:

1. Ọ na-anwa iwepụ agụụ mmekọahụ: Site n'iwepụ ma ọ bụ mebie klitoris, isi ebe obi ụtọ mmekọahụ nke nwanyị, omume a na-achọ ibelata agụụ mmekọahụ nwanyị. Echiche ya dị mfe ma bụrụkwa obi ọjọọ: nwanyị na-enweghị agụụ mmekọahụ agaghị achọ ya na mpụga ọrụ alụmdi na nwunye ya. A na-eme ka ọ bụrụ "onye a ga-achịkwa."

2. Ọ na-amanye ikwesi ntụkwasị obi site na ihe mgbu: Eziokwu anụ ahụ nke FGM, karịsịa infibulation, na-eme ka mmekọahụ bụrụ omume na-egbu mgbu, nke siri ike, kama ịbụ nke na-atọ ụtọ. Nke a na-arụ ọrụ dịka ihe mgbochi ọzọ maka omume mmekọahụ ọ bụla na mpụga ọrụ ịmụ nwa.

3. Ọ na-arụ ọrụ dịka akara nwe onwunwe n'ihu ọha: Anụ ahụ apụ ahụ bụ ihe akaebe anụ ahụ, na-adịgide adịgide na-egosi na e "mere nwa agbọghọ ahụ ka ọ dị ọcha" dịka iwu ọha ya si dị. Ọ bụ akara nke nnabata, ihe ịrịba ama na ọ bụ ngwongwo kwesịrị ekwesị, na-adịghị eyi egwu maka ahịa alụmdi na nwunye. Nwa agbọghọ a na-ebighị úgwù, n'aka nke ọzọ, a na-ahụ ya dịka "anụ ọhịa," ihe egwu, ahụ ya na agụụ ya na-achịkwaghị ma ya mere na-eyi usoro ọha egwu.

Nke a bụ ya mere ihe ndị a na-ekwu maka FGM—na ọ na-akwalite ịdị ọcha, na ọ bụ ihe okpukpe chọrọ—bụ ihe ụgha doro anya. Ọ bụghị maka ịdị ọcha; ọ bụ maka nchịkwa. Ọ bụghị maka Chineke; ọ bụ maka ijide n'aka na ụmụ nwoke, na usoro ọchịchị nwoke ha na-emepụta, na-anọgide bụrụ naanị ndị na-ekpebi ndụ nwanyị, ahụ ya, na ọdịnihu ya.

Ọdịda gọọmentị Somalia ịkwụsị omume a bụ, ya mere, ọdịda ịghọta ụmụ nwanyị dịka ụmụ amaala zuru oke ma nweere onwe ha. Site n'ikwe ka e bibie ahụ ha n'usoro iji jeere usoro ọha ọchịchị nwoke ozi, steeti ahụ na-ekwenye n'ụzọ doro anya na nwanyị abụghị onye nweere onwe ya nwere ikike n'ahụ ya, kama ọ bụ ihe onwunwe ọha. Ọnyá Deeqa abụghị naanị mmerụ ahụ nke onwe; ọ bụ apụ ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akara nke nchịkwa ya a kanyere n'anụ ahụ ya site na nkwenye gbachiri nkịtị nke ndị e kwesịrị ichebe ya.